ประวัติถนนเยาวราช Chinatown เมืองไทย

        “ถนนเยาวราช” กำเนิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 และยังคงเป็นชุมชนคนจีน ย่านธุรกิจการค้า การเงิน การธนาคาร ร้านทอง ภัตตาคาร ร้านอาหาร ร้านค้า ฯลฯ เหมือนดั่งในอดีตยามค่ำคืนเยาวราชจะแปรสภาพจากถนนเศรษฐกิจเป็นถนนอาหารที่มีความยาวที่สุดแห่งหนึ่ง สองฟากถนนเต็มไปด้วยอาหารหลากหลายชนิดวางขายเรียงรายเป็นแนวยาวมีทั้ง หูฉลาม ซุปรังนก ก๋วยเตี๋ยวเซี่ยงไฮ้ บะหมี่ ก๋วยจั๊บ แพะตุ๋น  ยาจีน เกาเหลาเครื่องในหมู ข้าวขาหมู อาหารทะเล เกาลัดคั่ว ของหวานและผลไม้หลากชนิด เลือกนั่งได้ทั้งแบบภัตตาคาร ร้านริมถนนหรือจะซื้อจากรถเข็นและแผงลอยนานาชนิดก็ได้ ท่ามกลางบรรยากาศแสงสีไฟจากป้ายชื่อร้านที่ต่างก็มีเอกลักษณ์ไม่ซ้ำแบบกัน

        ถนนเยาวราช หลังจากการลงนามในสนธิสัญญาเบาว์ริ่ง ในสมัยรัชกาลที่ 4 แล้ว กรุงเทพฯ ได้เริ่มทำการค้ากับประเทศทางตะวันตกมากขึ้นมีการส่งสินค้าออก เช่น ข้าว  เครื่องเทศ น้ำตาลและมีการนำเข้าเหล็ก ผ้าแพรจากจีน เครื่องหอม ฯลฯ แหล่งการค้าของกรุงเทพฯ นั้นอยู่ในย่านคนจีน โดยมีอาณาเขตตั้งแต่ริมคลองโอ่งอ่างจนถึงคลองผดุงกรุงเกษมจากกิจการค้าที่รุ่งเรืองและรายได้เพิ่มขึ้น จึงทำให้มีการตัดถนนเพิ่มขึ้นหลายสายพร้อมกับความเจริญที่ตามมา

        "ถนนเยาวราช" ใช้เวลาสร้างกว่าจะเสร็จสมบูรณ์นานถึง 8 ปี คือเริ่มสร้างเมื่อปีพ.ศ.2435 และเสร็จสมบูรณ์ในปี 2443 ทั้งที่เป็นถนนที่มีความยาวเพียง 1,410 เมตร เส้นทางสายนี้ เริ่มตั้งแต่คลองรอบกรุง ตรงข้ามป้อมมหาไชย ตัดลงไปทางทิศใต้ บรรจบถนนจักรวรรดิ เรียกว่า"สี่แยกวัดตึก" ผ่านถนนราชวงศ์ เรียก "สี่แยกราชวงศ์" ก่อนไปบรรจบถนนเจริญกรุงก่อนถึงวัดไตรมิตรฯ

        ถนนเยาวราช สร้างขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตามโครงการถนน อำเภอสำเพ็ง ซึ่งเป็นนโยบายสร้างถนนในท้องที่ที่เจริญแล้ว เพื่อส่งเสริมการค้าขาย "เยาวราช" เป็น 1 ใน 18 ถนนที่สมเด็จกรมเจ้าพระยานริศรานุวัตตวงศ์ เสนาบดีกระทรวงโยธาธิการ กราบบังคมทูลว่าจะสร้างถนนใน พ.ศ.2434 โดยให้ชื่อว่าถนนยุพราช และต่อมาทรงโปรดเกล้าฯพระราชทานชื่อใหม่เป็น"ถนนเยาวราช"

        เอกสารของกรมโยธาธิการระบุว่า การสร้างถนนเยาวราชประสบอุปสรรคหลายประการ เนื่องจากมีผู้คนอยู่อาศัยหนาแน่น นับแต่เริ่มกรุยทางใน พ.ศ.2435 จนถึง พ.ศ.2438 เพราะกระทรวงโยธา ธิการต้องการที่ดินเพื่อสร้างถนนให้แล้วเสร็จ แต่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงดำริว่า ไม่ต้องพระประสงค์ตัดถูกที่ดินของชาวบ้าน โดยมุ่งให้ใช้แนวเดิมที่เป็นทางเกวียนหรือแนวทางเดิน ขณะที่ทางกระทรวงนครบาลก็พยายามที่จะให้ราษฎรได้รับเงินค่าที่ดินจากรัฐบาลให้เรียบร้อยกระทั่งในปีพ.ศ.2441 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯให้ดำเนินการ ถ้าเจ้าของที่ดินผู้ที่ไม่ยอมรื้อถอนอาคาร ก็ให้กระทรวงนครบาลเป็นผู้ฟ้องกรมอัยการ ทำให้การตัดถนน " เยาวราชดำเนินการต่อไปได้"

        ในเดือนกรกฎาคม 2443 กระทรวงโยธาธิการ ได้ขยายถนนเยาวราชออกเป็น 12 วา ในที่ที่ยังว่างอยู่ และเนื่องจากถนนสายนี้มีการก่อสร้างอาคารขึ้นตามริมทางแล้ว ทางการจึงต้องรีบขุดรางน้ำและถมปลายถนน ปลูกต้นไม้ห่างจากริมถนน 10 ศอก พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระราชวินิจเพิ่มเติมว่า เนื่องจากถนนตอนบนขยายไม่ได้ ขยายได้แต่ตอนล่างซึ่งเป็นที่ว่าง การแก้ท่อน้ำจึงต้องค่อยๆแปรให้กว้างออกไป การตัดถนนเยาวราชจึงสำเร็จเรียบร้อยอย่างสมบูรณ์ การตัดถนนที่คงไว้ตามพระราชองค์การดำรัสเหนือเกล้าฯ ทำให้ถนนเยาวราชเป็นไปแบบคดไปเคี้ยวมาจนมีคนบอกว่าเป็นเหมือนมังกร

        ถนนเยาวพานิชในอดีต ด้านซ้ายมือของรูปภาพ ในอดีตเคยเป็นโรงหนังเทียนกัวเทียน ปัจจุบันคือ ธนาคารยูโอบี  และ ห้างทองฮั่งเซ่งเฮง  สาขาเยาวพานิช

ถนนเยาวราชในอดีตเคยมีห้างเซ็นทรัลและโรงหนังคาเธ่ย์

ถนนเยาวราช ณ ปี 2012 มีร้านทองและร้านอาหารอย่างมากมายทั้ง 2 ฝั่งของถนนเยาวราช

        ความเปลี่ยนแปลงอย่างเห็นได้ชัด ณ.ถนนเยาวราช ตัดกับซอยมังกรในอดีตเป็นโรงหนังคาเธ่ย์ แต่ปัจจุบัน เปลี่ยนเป็น ธนาคาร ไอซีบีซี แล้ว

(รูปซ้าย) ห้างใต้ฟ้าในอดีต ปัจจุบันคือโรงแรมแกรนด์ ไชน่า ปริ้นเซส  (รูปขวา) อยู่บริเวณสี่แยกราชวงศ์

เยาวราช บริเวณโรงหลังเฉลิมบุรี(Yaowarat, Chinatown) 

กรุงเทพมหานคร | Bangkok 
ถ่ายเมื่อปีค.ศ.1978 (พ.ศ.๒๕๒๑)
CR.77PPP
Photographer: Gustav Neuenschwander
Image Source: ETH-Bibliothek, Switzerland

          ในอดีต โรงภาพยนต์โอเดียน ตรงบริเวณวงเวียนโอเดียนจะมีน้ำพุอยู่กลางวงเวียน กลางคืนจะมีสปอร์ตไล้ท์ส่องไปที่น้ำพุ  มองเห็นสายน้ำพุ่งสูงขึ้นไปอย่างสวยงาม 

Image Source_: TCDCconnect

Image Source(2011): inlovepai

Image Source: Changton Natee, Thailand 

           ปัจจุบัน บริเวณน้ำพุวงเวียนโอเดียน ที่ตั้งอยู่หน้าโรงภาพยนตร์โอเดียน ได้ถูกปรับปรุงเป็นที่ตั้งของ ซุ้มประตูเฉลิมพระเกียรติ ๖ รอบพระชนมพรรษา หรือซุ้มประตูวัฒนธรรมไทย–จีน ดูรีวิวเพิ่มเติม  คลิกเลย

รถราง (Tram) ไปรษณีย์กลาง เจริญกรุง ถ่ายเมื่อปีค.ศ.1960 (พ.ศ.๒๕๐๓)

Image Source: UC San Diego Libraries, United States

        ว่ากันว่า ป้ายธง แดง-เขียว ที่มีดาวตรงกลาง นั้นคือ จุด สับราง เวลารถวิ่งสวนกัน ต้องรอกัน ในสมัยนั้นใครจะไปซื้อของที่พาหุรัต ก็ต้องนั่งรถรางนี่แหล่ะค่ะ

โรงหนังไซฮ้อในอดีต  ปัจจุบันเป็นโรงภาพยนตร์ไชน่าทาวน์รามา

โรงภาพยนตร์เฉลิมบุรีในอดีต  ปัจจุบันเป็นที่จอดรถโรงหนังเฉลิมบุรีเก่า (ถนนทรงสวัสดิ์)

ถ่ายเมื่อปีค.ศ.1986 (พ.ศ.๒๕๒๙) ว่ากันว่า คาเธ่ย์ food and supermarket เคยเป็นโรงหนังศรีราชวงศ์

Image Source: albrecht-faust, Germany

        ภาพยนตร์เรื่อง 'มนุษย์กายสิทธิ์' ( SUPERMAN )  โรงภาพยนตร์ศรีราชวงศ์/ศรีราชวงษ์(ไซบู้ไท้)  ถ่ายเมื่อปีค.ศ.1950 (พ.ศ.๒๔๙๓)

หมายเหตุ  : ภาพถ่ายขาวดำ เทคนิคแต่งสี

Photographer: Dmitri Kessel
Image Source: LIFE magazine

            อดีตโรงภาพยนต์ ศรีราชวงศ์มีอยู่ 2 โรงคือ ศรีเยาวราช - ศรีราชวงศ์อยู่ห่างกัน 30 เมตร   ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของอาคารกาญจนทัต

   

       แยกแปลงนาม (Plaeng Nam Intersection) ถนนเจริญกรุง ตัดถนนพลับพลาไชย ตัดถนนแปลงนาม

       Intersection of Charoen Krung Road, Plubplachai Road and Plaeng Nam Road 

       เยาวราช (Yaowarat, Chinatown)

       กรุงเทพมหานคร (พระนคร) | Bangkok ถ่ายเมื่อปีค.ศ.1950 (พ.ศ.๒๔๙๓)

       Photographer: Dmitri Kessel   Image Source: LIFE magazine, United States

ถนนเยาวราชแถวย่านวัดตึก ถ่ายเมื่อปี 2522

Cr : รูปภาพจาก Internet

Cr : https://www.facebook.com/77PPP

Cr : http://www.clipmass.com/